Adet (regl) kanaması; kadın fizyolojisinin bir parçası olan menstrüasyon döngüsünde, vücudun temel eşey hormonlarından progesteronun azalmasıyla birlikte üreme sisteminde progesteron etkisinin zayıflamasına bağlı olarak, rahim iç cidarındaki dokuların dökülüp vücuttan atılmasıdır. Adet sancısında ağrıya yönelik ise çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileri uygulanabilir.
Regl (Adet) nedir?
Bir kadının ergenlikten menopoza kadar (hamilelik dönemi hariç) yaklaşık aylık aralıklarla rahim iç tabakasından kan ve diğer maddelerin atılması sürecidir. Adet ve menstrüasyon olarak da adlandırılır. Adet sırasında, adet kanı ve dokusu rahimden serviks yoluyla akar ve vajina yoluyla vücuttan atılır. Regl süresi genellikle 3 ila 5 gün sürer, ancak bu süre kişiden kişiye değişebilir. Bir kadının adet döneminin ilk günü, adet döngüsünün 1. günüdür. Adet dönemi yaklaşık 2 ila 7 gün sürer ve kadınlar her adet döneminde yaklaşık 20 ila 90 ml kan kaybeder.
Regl ne zaman başlar?
Kadınlar ortalama 12 yaşında adet görmeye başlar. Ancak 8 yaşında ya da 16 yaşında adet görülmesi de mümkündür. Âdetin yaklaştığının belirtileri arasında koltuk altı ve kasık bölgesinde kıl çıkması yer alır. Genellikle regl, göğüsler büyümeye başladıktan yaklaşık iki yıl sonra başlar. Kadınlarda regl dönemi, menopozla birlikte sona erer. Bu da yaklaşık olarak 50’li yaşların başlarına denk gelir. Menopozla birlikte yumurta üretimi sona erer. Bir yıl boyunca adet görülmemesi menopoza girildiği anlamına gelir.
Adet sancısı (regl) neden olur?
Adet kanaması sırasında rahmin iç kısmını kaplayan dokular, progesteron etkisinin ortadan kalkmasıyla dökülmeye başlar ve bu dokular kanla birlikte vücuttan atılır. Doku ve kanın atılımını kolaylaştırmak amacıyla, rahim kas dokusu kasılır. Bazı kadın hastalıklarının da etkisiyle bu kasılmalar şiddetli ağrılara yol açabilir. Ayrıca, adet kanaması öncesinde de progesteron seviyelerinin düşmesiyle, rahim kasılmasından bağımsız ağrılar oluşabilir.
Dismenore aşağıdaki kadın hastalıklarının seyrinde görülebilir:
Endometriozis
Rahim iç cidarından dökülen dokuya benzer yapıların, kadın üreme sistemi ya da karın içi diğer bölgelerde bulunmasıdır. Bu durum, adet öncesinde başlayıp kanama süresince devam eden şiddetli ağrılara neden olabilir.
Myoma
Rahim kas dokusu içinde oluşan, iyi huylu kas tümörleri olan miyomlar, sancılı adet kanamasına yol açabilir.
Adenomyosis
Rahim iç tabakasına ait dokuların, rahim kas dokusu içine ilerlemesiyle oluşur ve yoğun adet ağrılarına sebep olabilir.
Pelvik inflamatuvar hastalık
Kadın üreme organlarında oluşan enfeksiyon kaynaklı iltihaplanmalar, adet döneminde sancı yaratabilir.
Rahim ağzı darlığı
Rahim ağzının doğuştan ya da sonradan gelişen nedenlerle daralması durumunda, adet kanaması sırasında biriken dokular ağrıya yol açabilir.
Adet sancısına ne iyi gelir?
Dismenore, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir durum olduğu için, altta yatan nedenler tespit edilerek uygun tedavi planlanmalıdır. Ağrıya yönelik ise çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileri uygulanabilir. Aşağıda adet sancısını hafifletmeye yönelik yöntemler sıralanmıştır:
- Ağrının hafifletilmesi amacıyla genellikle parasetamol, ibuprofen gibi ağrı kesici ve anti-inflamatuvar ilaçlar kullanılır.
- Adet döngüsü düzensiz olan bireylerde, oral kontraseptif ilaçlarla döngünün düzenlenmesi tercih edilebilir.
- Miyom, endometriozis gibi rahatsızlıkların tedavisinde cerrahi yöntemlere başvurulabilir.
- Yeterli ve dengeli beslenmenin yanı sıra bol sıvı tüketimi ve dinlenme önerilir.
- Alt karın bölgesine sıcak uygulama yapılması faydalı olabilir.
- Kafeinli gıdalardan uzak durulması, sigara ve alkol kullanımından kaçınılması tavsiye edilir.
- Karın ve bel bölgesine yapılacak hafif masajlar, ağrının hafifletilmesinde etkili olabilir.
Regl hesaplama nasıl yapılır?
Regl döngüsünün ilk günü, adet kanamasının başladığı gündür. Son gün ise bir sonraki kanamanın başlamasından önceki gündür. Bu iki tarih arasındaki ortalama süre 28 gündür, ancak her kadının döngüsü farklıdır ve bu süre daha kısa ya da uzun olabilir. Çoğu kadında bu süre 25 ila 30 gün arasındadır.
Bir sonraki adet tarihini tahmin etmek için son adetinizin ilk gününü not alıp üzerine 28 gün ekleyebilirsiniz. Bu yöntem yaklaşık bir tahmin verir. Daha doğru bir hesaplama yapmak isterseniz, adet döngülerinizi üç ay boyunca takip etmeniz gerekir.
Her ay, adetinizin başladığı tarihi not alın ve bir sonraki adetinizin başlangıç tarihiyle arasındaki gün sayısını hesaplayın. Üç ayın sonunda örneğin 25, 28 ve 30 gün gibi üç sayı elde edebilirsiniz. Bu üç sayıyı toplayıp üçe böldüğünüzde ortalama döngü sürenizi bulabilirsiniz. Bu örnekte ortalama döngü süresi 27,6 gündür.
Regl (Adet) neden olur?
Adet döngüsü hormonlar tarafından kontrol edilir. Her döngüde östrojen hormonunun seviyesindeki artış, yumurtalığın gelişmesine ve bir yumurtanın salınmasına (yumurtlama) neden olur. Bu süreçte rahim astarı da kalınlaşmaya başlar. Döngünün ikinci yarısında ise progesteron hormonu, rahmin gelişmekte olan embriyonun yerleşmesine hazırlanmasına yardımcı olur. Yumurta, fallop tüplerinden aşağıya doğru hareket eder. Gebelik oluşmazsa, yumurta vücut tarafından yeniden emilir. Östrojen ve progesteron seviyeleri düşer, rahim astarı ayrılır ve adet kanaması olarak vücudu terk eder. Yumurtanın salınmasından, adet başlangıcına kadar geçen süre yaklaşık 10 ila 16 gündür.
Kimler regl olmaz?
Kadınların yaşamlarında adet görmemenin normal olduğu bazı dönemler vardır. Örneğin; ergenlikten önce, hamilelik sırasında, yalnızca emzirme döneminde ve menopozdan sonra adet görülmez. Bazı bireyler doğuştan rahimsiz olabilir; bu durum da regl olmalarını engeller. Regl olmamanın birçok biyolojik ve fizyolojik nedeni bulunur. Kadınların aylık adet kanamalarının olmaması durumuna amenore denir.
İki tip amenore vardır:
Birincil amenore
Genç bir kadının 15 yaşına kadar hiç adet görmemiş olması durumudur.
İkincil amenore
Normalde düzenli adet gören bir kadının, üç ya da daha fazla ay boyunca adet görmemesi durumudur.
Regl gecikmesinin nedenleri nelerdir?
Adet gecikmesinin ya da adet görmemenin birçok nedeni olabilir. Genellikle endişe edilecek bir durum olmasa da yine de bir doktora başvurmak sağlığınız açısından önemlidir. Birçok kadın zaman zaman adet gecikmesi yaşayabilir. Bu durum, adet gören herkesi etkileyebilir.
Adet gecikmesinin yaygın nedenleri şunlardır:
- Hamilelik
- Stres
- Polikistik over sendromu (PKOS)
- Ani kilo kaybı
- Şişmanlık
- Aşırı egzersiz
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Emzirme
- Menopozun başlangıcı diğer adıyla perimenopoz (genellikle 45-55 yaşları arasında görülür)
Bazen adet dönemleri arasındaki süre değişkenlik gösterebilir; dönemler erken ya da geç başlayabilir. Bu duruma düzensiz adet dönemi denir. Regl kanamaları, bazı durumlarda kalp hastalığı, diyabet veya tiroid bezinin aşırı çalışması gibi tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle de durabilir.
Aşırı regl kanaması normal mi?
Genellikle bir kadının adet dönemi yaklaşık 6-7 gün sürer. Bu süre aşıldığında ve ağır kanama, büyük kan pıhtıları ya da aşırı yorgunluk gibi durumlar yaşandığında, bir doktor tarafından değerlendirilmesi gereken bir soruna işaret ediyor olabilir. Regl döneminde aşırı kan kaybı, vücudun organlarına oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin azalmasına neden olabilir. Bu da kalbin daha fazla çalışmasına, yorgunluğa ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Aşırı regl kanamasının yaygın nedenleri şunlardır:
- Rahim tümörleri
- Endometriozis
Sancılı adet nedir?
Bazı bireylerde bu süreç, adet kanamasından birkaç gün önce ya da kanama döneminde, alt karın bölgesinde kramp tarzında ağrılarla seyreder. Bu duruma sancılı adet kanaması ya da dismenore adı verilir. Dismenore, belirli periyotlarla tekrar eden adet kanamalarında kendini gösterdiğinden, bireylerin günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde olumsuz etkiler. Ağrı, kanamadan birkaç gün önce başlayıp kanama süresince devam edebilir. Adet sancısı, ağrı başlamadan önce bireyde kaygıya neden olabileceği gibi, kanama döneminde sosyal ve iş yaşamında performans kaybına da yol açabilir. Karın ağrısına ek olarak bulantı, kusma, ishal, halsizlik ve baş ağrısı gibi belirtiler de görülebilir.
